งานบุญเดือนสิบ

ภูตะวัน

งานบุญเดือนสิบ
งานบุญเดือนสิบ เป็นงานบุญงานประเพณีที่สืบสานกันมาแต่โบราณกาล มีขึ้นระหว่างวันแรม 1 ค่ำ ถึงวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบ ผู้เฒ่าผู้แก่เล่าว่า งานบุญเดือนสิบเป็นงานประเพณีที่ชาวพุทธได้รับอิทธิพลมาจากศาสนาพราหมณ์ ในประเทศอินเดีย เมื่อพุทธศาสนาเผยแพร่เข้ามาสู่ประเทศไทยทางภาคใต้ และมีศูนย์กลางแหล่งอารยะธรรมที่เมืองนครศรีธรรมราช ชาวเมืองนครศรีฯ จึงรับเอาวัฒนะธรรมประเพณีทำบุญเดือนสิบไว้ แล้วแผ่กระจายไปยังจังหวัดอื่น ทั้งในภาคใต้และภาคอื่นๆ ของประเทศ
     
จากการศึกษาพบว่า งานบุญเดือนสิบสืบเนื่องมาจากความเชื่อพุทธศาสนาว่า ในปลายเดือนสิบของทุกปี พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย และ ญาติพี่น้อง ซึ่งล่วงลับไปแล้ว โดยเฉพาะผู้ที่มีปาบต้องตกระกำลำบากเป็น "เปรต" จะได้รับการปล่อยตัวจากนรกภูมิให้มาหาลูกหลานญาติมิตรของตนในเมืองมนุษย์ จึงจัดงานทำบุญเป็นประเพณีขึ้นในวันแรม 1 ค่ำ ครั้งหนึ่งเป็นการต้อนรับ กับจัดในวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10 อีกครั้งหนึ่ง เพื่อเลี้ยงส่ง และอุทิศบุญกุศลไปให้ การจัดงานบุญทั้งสองวันนี้ชาวบ้านจะให้ความสำคัญกับวันหลังมากกว่า
     
ชาวปักษ์ใต้ให้ความสำคัญกับงานบุญเดือนสิบมาก ผู้เฒ่าผู้แก่จะอบรมสั่งสอน และ ทำตัวอย่างให้ลูกหลานเห็นเป็นที่ประจักษ์มาตั้งแต่ๆ โดยเฉพาะคุณตา คุณยาย พ่อแม่ และญาติผู้ใหญ่ ในวันทำบุญจะชวนลูกหลานไปทำบุญหรือไปชิงเปรตที่วัด เมื่อใกล้ถึงวันทำบุญทุกครอบครัวจะตระเตรียมข้าวของ อุปกรณ์ต่างๆให้พร้อม ผู้ที่อยู่ต่างถิ่นกำเนิดจะเริ่มทยอยเดินทางกลับสู่ภูมิลำเนาเดิมปักษ์ใต้ บ้านเรา เพื่อไปร่วมพิธีทำบุญพร้อมหน้าพร้อมตากัน นับเป็นงานรวมญาติที่สำคัญงานหนึ่ง
ประเพณีทำบุญเดือนสิบ มีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไปหลายชื่อตามวัตถุประสงค์ของการจัดงาน ตามความเชื่อและตามลักษณะของการจัดงาน เช่น
     
1.เรียกตามชื่อ เดือนที่จัดงาน เรียกว่า "ประเพณีทำบุญเดือน สิบ"
     
2.เรียกชื่อตามประเพณี "สารท" ของอินเดียที่เรารับเอาวัฒนะธรรมนี้มา คำว่า "สารท" เป็นภาษาบาลีในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525 ให้ความหมายว่า "เกี่ยวกับหรือเกิดในฤดูใบไม้ร่วง, เทศกาลทำบุญสิ้นเดือนสิบ" ในอินเดีย คำว่า "สารท" หมายถึง ฤดูใบไม้ร่วง เป็นฤดูกาลที่พืชพันธุ์ธัญญาหารกำลังผลิดอกออกผล ชาวอินเดียจะเก็บเกี่ยวไปทำขนมเซ่นพลีบูชาผีปู่ย่าตายาย และเทพเจ้าที่ตนนับถือ เพื่อตอบแทนพระคุณที่บรรดาลให้มีพืชพันธุ์ธัญญาหาร บางแห่งบางท้องถิ่นเรียกงานนี้ว่า "ประเพณีทำบุญวันสารท" หรือ "ประเพณีทำบุญสารทเดือนสิบ"
     
3.เรียกตามชื่อตามขั้นตอนและลักษณะ สำคัญของงานประเพณี เช่น "ประเพณียกหมรับ" หรือ "ประเพณีชิงเปรต"
     
4.เรียก ชื่อตามความมุ่งหมายหลักของประเพณี เพราะประเพณีการทำบุญนี้มีความมุ่งหมายหลักอยู่ที่ การทำบุญอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่ ปู่ย่า ตายาย ญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว บางท้องถิ่นจึงเรียกประเพณีนี้ว่า "ประเพณีทำบุญตายาย" หรือ "ประเพณีรับส่งตายาย"

ขั้นตอนพิธีกรรม งานบุญเดือนสิบ
     
ในวันแรม 1 ค่ำ เดือนสิบ ชาวบ้านไม่ถือเป็นวันสำคัญนัก มีการประกอบพิธีแบบง่ายๆ เพียงจัดอาหารหวานคาวไปทำบุญถวายพระภิกษุสงฆ์ตามวัดวาอาราม เพื่อต้อนรับการกลับมาของตายาย บางที่ชาวบ้านเรียกว่า "วันรับตายาย" จัดหมรับ หรือ สำรับอาหารตามสมควรไม่จัดใหญ่โต ชาวจังหวัดนครศรีธรรมราชบางท้องถิ่นเรียกว่า "วัหมรับเล็ก" แต่ในวันแรม 15 ค่ำซึ่งเป็นวันสำคัญ (วันแรม 13 ค่ำ แรม 14 ค่ำ และแรม 15 ค่ำ) ชาวบ้านจะจัดหมรับ หรือสำรับอย่างใหญ่ เรียกว่า "วันหมรับใหญ่" มีขั้นตอนในการประกอบพิธีกรรม ดังนี้
     
1.วันเตรียมการหรือวัน จ่าย อยู่ในช่วงระยะเวลาก่อนวันแรม 1 ค่ำ ประมาณ 15-20 วัน เป็นการเตรียมการจับจ่ายใช้สอยซื้ออาหาร ขนม สิ่งของเครื่องใช้สำหรับการทำบุญ
     
2.การจัดหมรับ ส่วนใหญ่จะจัดกันในวันแรม 14 ค่ำ เดือนสิบ ภาชนะที่ใช้จัดหมรับนิยมใช้กระบุงทรงเตี้ย สานด้วยตอกไม้ไผ่ ในหมรับจะประกอบด้วยข้าวสาร ปลาเค็ม ผัก ผลไม้ กระเทียม พริก เกลือ กะปิ น้ำตาล หมากพลู น้ำมันก็าด ยาสามัญประจำบ้าน ธูปเทียน เป็นต้น แต่สิ่งสำคัญที่ต้องจัดใส่หมรับ คือ ขนม 5 อย่าง ซึ่งถือว่าเป็นสัญลักษณ์ของงานเดือนสิบ คือ

     ขนมพอง เป็นสัญลักษณ์แทนแพสำหรับใช้ล่องข้ามห้วงมหรรณพ ตามคติพุทธศาสนา
     ขนมลา แทนเครื่องนุ่งห่มแพรพรรณ
     ขนมกงหรือขนมไข่ปลา แทนเครื่องประดับ
     ขนมดีซำ แทนเงิน/เบี้ยสำหรับใช้จ่าย
     ขนมบ้า แทนลูกสะบ้าสำหรับผู้ที่ล่วงลับไปแล้วใช้เล่นสนุกสนาน ในวันสงกรานต์หรือวันว่าง
     
3.การยกหมรับหรือการถวาย ภัตตาหาร เมื่อจัดหมรับหรือสำรับข้าวปลาอาหารและสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ เสร็จแล้ว จะมีการยกหมรับไปวัดและถวายภัตตาหารแด่พระภิกษุสงฆ์ในวันแรม 15 ค่ำ บางแห่งบางท้องถิ่นจัดงานเฉพาะการแห่หมรับเป็นงานใหญ่มีขบวนแห่ แต่งเป็นขบวนเปรตในรูปลักษณ์ต่างกันคล้ายขบวนผีเปรตในงานฮาโลวีนของชาว คริสต์เป็นที่เอิกเกริกสนุกสนานกัน ก่อนจะยกหมรับไปวัดมีงานทำบุญฉลองหมรับ ทางใต้เรียกว่า "งานหลองหมรับ"
     
4.การตั้งเปรต เมื่อมีการยกหมรับถวายภัตตาหารทำบุญเลี้ยงพระ และบังสุกุลเพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่บุรพชนแล้ว จะมี "พิธีการตั้งเปรต" แต่เดิมจะกระทำโดยการนำเอาอาหารอีกส่วนหนึ่งไปวางไว้ตามที่ต่างๆ ซึ่งคาดว่าเปรตจะเดินผ่าน เช่น ตรงทางเข้าวัดบ้าง ริมกำแพงวัดบ้าง ตามโคนต้นไม้ทั้งในวัดและนอกวัด ต่อมาในระยะหลังมีการสร้างตั้งร้านสูงพอสมควร เรียกว่า "หลักเปรต" หรือ "ศาลาเปรต" เพื่อนำข้าวปลาอาหารที่ใส่กระทงหรือภาชนะต่างๆ ไว้เซ่นไหว้บุรพชน เข้าใจว่าที่สร้างศาลาเปรตให้สูง คงเพื่อความสะดวกแก่เปรตในการบริโภค เพราะมีความเชื่ออันว่าเปรตมีรูปร่างสูง ไม่ต้องก้มๆ เงยๆ เวลากินอาหารที่ลูกหลานเซ่นไหว้
     
การจัดอาหารหวานคาวจะจัดอาหาร ที่คาดว่าบุรพชนชอบอย่างละนิดละหน่อย และที่สำคัญขาดไม่ได้ คือ ขนม 5 อย่าง เมื่อตั้งอาหารสำหรับเปรตบนหลาเปรตเสร็จแล้ว จำนำสายสิญจน์ที่พระสงฆ์จัดไว้เพื่อทำพิธีบังสุกุลมาผูกไว้กับหลาเปรต แผ่ส่วนบุญกุศลแก่บุรพชน เมื่อเสร็จพิธีสงฆ์และเก็บสานสิญจน์แล้ว ผู้คนทั้งหญิงชาย เฒ่าแก่ หนุ่มสาวและเด็กๆ ก็จะกรูกันเข้าแย่งชิงอาหารที่ตั้งไว้นั้น เรียกว่า "ชิงเปรต" การชิงเปรตเป็นเรื่องสนุกสนาน ครื้นเครง เฮฮาของหนุ่มสาวและเด็ก เนื่องจากมีความเชื่อว่าของที่เหลือจากการเซ่นไหว้บุรพชน ถ้าใครได้กินจะได้รับกุศลแรงเป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว
     
ราย ละเอียดต่างๆ เกี่ยวกับงานบุญเดือนสิบยังมีอีกมาก ท่านที่สนใจสามารถศึกษาและดูงานได้จาก "งานทำบุญเดือนสิบ" ที่

    -อำเภอเมืองจังหวัดนครศรีธรรมราช และ วัดวาอารามในเขต 14 จังหวัดภาคใต้
    -กรุงเทพมหานคร ณ บริเวณสมาคมชาวปักษ์ใต้ ฝั่งธนบุรี และ วัดพรหมวงศาราม ห้วยขวาง
    -วัดเขมาภิตาราม จังหวัดนนทบุรี

งานประเพณีบุญเดือนสิบ
ณ บริเวณวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร และสวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ๘๔ (ทุ่งท่าลาด)
อำเภอ เมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช
วันที่  23 กันยายน - 2 ตุลาคม 2551
สืบ สายธารแห่งศรัทธา ที่ถือปฏิบัติมาช้านานของคนคอนในงานประเพณีบุญเดือนสิบอันยิ่งใหญ่
ชมขบ วนแห่หมรับ ในวันอาทิตย์ที่ 28 กันยายน 2551 จากสนามหน้าเมืองไปยังวัดพระมหาธาตุ
วรมหาวิหาร
เลือกซื้อสินค้าหลาก หลายภายในบรรยากาศตลาดย้อนยุค สนุกกับมหกรรมการแสดงมากมาย   

ภูตะวัน

ขอเชิญพี่น้องชาวจีโพกาย ทุกคนไปเที่ยวงานบุญเดือนสิบกันนะครับ สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ที่ผมอยากจะแนะนำไปเคารพบูชาและขอพรนะครับ
1.วัดพระธาตุวรมหาวิหาร ไหว้ขอพร พระธาตุไร้เงา
2.อนุสาวรีย์พระเจ้าศรีรรมาโศกราช
3.ศาลหลักเมือง
4.วัดนางพระยา ไหว้ขอพรแม่นางยา ท่านศักดิ์
5.วัดสวนขัน  ไหวขอพร พ่อท่านคล้าย วาจาสิทดิ์ และพระอุเชน

art101

ขอบจัยเน้อ...^_^"

yaifaiz

ไม่มีทางเจียงใหม่ก่อ อ้าย

asoda123

ขอบคุณมากครับ

teza2533

ขอบคุณสำหรับความรู้ที่นำมาเสนอนะครับ

SITAVAN

ที่กำแพงเพชรมีประเพณีสารทไทยกล้วยไข่เมืองกำแพง  27  ก.ย.-6 ต.ค.  2554
วันที่  27  
-เวลา  07.30  น. มีพิธีทำบุญตักบาตรข้าวต้มลูกโยนที่วัดพระบรมธาตุนครชุม  ผู้ว่าฯ เป็นประธาน  
-และตลอดทั้งวันมีการเทศน์มหาชาติเวสสันดรชาดก 13 กัณฑ์ 1,000 พระคาถาที่วัดพระบรมธาตุ
-เวลา  17.00  น.  มีพิธีเปิดงาน  มีประกวดขบวนแห่รถบุปผชาติด้วย
ตลอดงานมีมหรสพมากมาย  มีการออกร้าน  การละเล่นต่าง ๆ
ใครมีโอกาสก็แวะมาเที่ยวนะคร๊าบ

เค

ขอบคุณครับผม

vera

ขอบคุณมากครับ

asoda123

ขอบคุณมากมายครับ

moo2010

ภาคอิสาน เรียกว่า บุญข้าวสาก ใช่ป่าวครับบอกที